Διαχείριση δεδομένων: σύνδεση με βάσεις δεδομένων, πίνακες, τύποι

Πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων

• τη βέλτιστη τεχνολογία πρόσβασης στα δεδομένα (η Microsoft αναβαθμίζει συχνά τις τεχνολογίες αυτές με ονόματα όπως ODBC, DAO, RDO, ADO, .net),
• τον τρόπο με τον οποίο είναι υλοποιημένη η επιχειρηματική λογική,
• τις άδειες πρόσβασης των χρηστών,
• προβλήματα πολλαπλής χρήσης της βάσης,
• τον τρόπο κίνησης και εμφάνισης σε μεγάλο όγκο δεδομένων.

Πρόσβαση από τη διεπαφή του χρήστη

• H Visual Basic επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση σε βάσεις και άλλες πηγές δεδομένων με τη χρήση του Data Control.
• Το data control συνδέει πεδία της φόρμας στην οποία το τοποθετούμε με τη βάση δεδομένων.
  
• Στο data control καθορίζουμε τη σύνδεση με τις παρακάτω παραμέτρους:

  Connect

  Τύπος της σύνδεσης, π.χ. Access για βάσεις δεδομένων Excel για φύλα εργασίας ή το όνομα πηγής δεδομένων ODBC.

  DefaultType

  UseODBC ή UseJet.

  DatabaseName

  To αρχείο της βάσης δεδομένων.

  Exclusive

  Αν η πρόσβαση στη βάση θα είναι αποκλειστική.

  ReadOnly

  Αν η πρόσβαση στη βάση θα είναι μόνο για ανάγνωση.

  RecordSource

  Ο πίνακας ή η θέα της βάσης που θέλουμε να έχουμε πρόσβαση.

• Κατά τη λειτουργία του προγράμματος το data control επιτρέπει στο χρήστη την κίνηση από εγγραφή σε εγγραφή.
• Στη φόρμα τοποθετούμε πεδία συνδεδεμένα με τη βάση δεδομένων (data bound controls) και τα συνδέουμε με το data control.

Εμφάνιση και αλλαγή στοιχείων

• Πολλά από τα όργανα της Visual Basic επιτρέπουν την άμεση σύνδεσή τους με μια πηγή δεδομένων μέσω του data control.
• Ορισμένα από τα όργανα αυτά είναι τα παρακάτω:
  • CheckBox
  • ComboBox
  • Image
  • Label
  • ListBox
  • MaskedEdit
  • PictureBox
  • ProgressBar
  • RichTextBox
  • TextBox
• Η σύνδεση γίνεται με δύο ιδιότητες.

  DataSource:

  ορίζει το data control με το οποίο θα γίνεται η πρόσβαση στην πηγή των δεδομένων.

  DataField:

  ορίζει το πεδίο του πίνακα ή της θέας που θα αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο όργανο.

• Όταν ένα όργανο συνδεθεί με μια πηγή δεδομένων, κινήσεις ανάμεσα σε εγγραφές που γίνονται από το data control, ενημερώνουν αυτόματα τα περιεχόμενά του με τα αντίστοιχα περιεχόμενα των εγγραφών της βάσης.
• Αντίστροφα, αλλαγές που κάνει ο χρήστης στα περιεχόμενα του οργάνου μεταφέρονται στη βάση όταν ο χρήστης μετακινηθεί σε άλλη εγγραφή.

Πρόσβαση στη βάση από το πρόγραμμα

• Πολλές φορές η απλοϊκή πρόσβαση στη βάση μέσω του data control δεν είναι αρκετή και απαιτείται ανάγνωση και εγγραφή των δεδομένων μέσα από το πρόγραμμα.
• Το πρώτο βήμα είναι η σύνδεση με τη βάση δεδομένων:

      Dim dbsDb As Database
      Set dbsDb = OpenDatabase("Inventory.mdb")
  

• Επειδή η σύνδεση αυτή απαιτεί συχνά χρόνο για να δημιουργηθεί συχνά την κρατάμε για όλο το διάστημα λειτουργίας του προγράμματος σε μια καθολική μεταβλητή (global variable):

      Global dbsDb As Database
  
      Sub Main()
      Set dbsDb = OpenDatabase("Inventory.mdb")
  

• Πρόσβαση στα δεδομένα έχουμε μέσω του συνόλου εγγραφών RecordSet.
• Για να μη βασιζόμαστε στη δομή των πινάκων της βασης προτείνουμε κάθε πρόσβαση να γίνεται μέσω μιας ερώτησης (query) ή αποθηκευμένης διαδικασίας (stored procedure) της βάσης με τις αντίστοιχες παραμέτρους.
• Πρόσβαση στις ερωτήσεις έχουμε μέσω του αντικειμένου QueryDef.

      Dim qry As QueryDef
      Dim rst As Recordset
      
      Set qry = dbsDb.QueryDefs("ComputerById")
      qry.Parameters("Id") = "34673"
  

• Με βάση την ερώτηση μπορούμε να ανακτήσουμε τις εγγραφές:

      Set rst = qry.OpenRecordset
  

• Στη συνέχεια μπορούμε να περάσουμε από κάθε εγγραφή με ένα βρόχο:

      do while not rst.EOF 
      	...
      loop
  

• ή να ελέγξουμε να υπάρχουν αποτελέσματα που να ικανοποιούν τη συνθήκη αυτή:

      If not rst.EOF Then
      	...
  

• Πρόσβαση στα πεδία των εγγραφών έχουμε με βάση το όνομα του κάθε πεδίου:

      MsgBox rst("ItemName")
  

• Όταν θέλουμε να μεταβάλλουμε τα περιεχόμενα των πεδίων πρέπει πρώτα να καλέσουμε τη μέθοδο Edit, ενώ για να προσθέσουμε μια νέα εγγραφή καλούμε τη μέθοδο AddNew:

      if rst.EOF
          rst.AddNew
      Else
          rst.Edit
      End If
      rst("ItemName") = "The Art of Computer Programming"
  

• Όταν ολοκληρωθούν οι αλλαγές καλούμε τη μέθοδο Update:

      rst.Update
  

• Στο τέλος της πρόσβασης στα δεδομένα καλούμε τη μέθοδο Close για κάθε Open που χρησιμοποιήσαμε:

      rst.Close
      qry.Close
      dbsDB.Close
  

Πίνακες

• Ορισμένες φορές χρειάζεται να ομαδοποιήσουμε δεδομένα ίδιου τύπου.
• Αν τα δεδομένα αυτά δεν απαιτούνται όταν το πρόγραμμα τερματίσει τη λειτουργία του, αντί να τα φυλάξουμε σε βάση δεδομένων, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έναν πίνακα (array).
• Ο ορισμός του πίνακα γίνεται με τη σύνταξη:

  	Dim όνομα([κάτω-όριο Το] άνω-όριο [, [κάτω-όριο Το] άνω-όριο] ...) as τύπος
  

• Αν δεν οριστεί το κάτω όριο είναι το 0 (ή αυτό που έχουμε ορίσει με την εντολή option base).
• Αν δώσουμε πολλαπλές τιμές ορίζουμε πίνακα πολλαπλών διαστάσεων.
• Παράδειγμα:

  	Dim Values(10) as Integer
  	Dim RoomEmpty(100 to 999) as Boolean
  	Dim ChessBoard(7, 7) as String
  

• Πρόσβαση στα δεδομένα του πίνακα έχουμε με το όνομα της μεταβλητής και τον ακέραιο δείκτη στο στοιχείο που μας ενδιφέρει μέσα σε παρένθεση:

  	Values(3) = 178
  	For i= 100 to 999
  		RoomEmpty(i) = True
  	Next i
  	ChessBoard(0, 1) = "Castle"
  

Τύποι καθοριζόμενοι από το χρήστη

• Ορισμένες φορές χρειάζεται να ομαδοποιήσουμε δεδομένα διαφορετικών τύπων μεταξύ τους. Για το σκοπό αυτό μπορούμε να ορίσουμε έναν νέο τύπο (type) δεδομένων ως μια δομή (structure).
• Τη δυνατότητα αυτή μας δίνει η εντολή Type με την παρακάτω σύνταξη:

  Type όνομα
  	πεδίο1 As τύπος
  	πεδίο2 As τύπος
  	...
  End Type
  

• Παράδειγμα:

  Type CustomerEntry
  	Name As String
  	Phone As String
  	Balance As Currency
  End Type
  

• Τα στοιχεία μπορούν να είναι και πίνακες σύμφωνα με τη σύνταξη που ορίζουμε τις αντίστοιχες μεταβλητές.
• Με βάση τον τύπο που ορίσαμε μπορούμε να ορίσουμε νέες μεταβλητές:

  	Dim CurrentCustomer As CustomerEntry
  	Dim AllCustomers(100) As CustomerEntry 
  

• Πρόσβαση στα πεδία της δομής έχουμε με τη σύνταξη μεταβλητή.πεδίο:

  	Dim TotalBalance as Currency
  
  	MsgBox CurrentCustomer.Name + CurrentCustomer.Phone
  	For i = 1 to 100
  		TotalBalance = TotalBalance + AllCustomers(i).Balance
  	Next i
  

Βιβλιογραφία

• Timothy Andrew and Craig Harris. Combining language and database advances in an object-oriented development environment. ACM SIGPLAN Notices, 22(12):430–440, December 1987. Special Issue: Object-Oriented Programming Systems, Languages and Applications, OOPSLA '87 Conference Proceedings, October 4–8 Orlando, Florida, USA.

• Peter Duchessi and InduShobha Chengalur-Smith. Client/server benefits, problems, best practices. Communications of the ACM, 41(5):87–94, May 1998.

• John G. Hughes. Object-Oriented Databases. Prentice Hall, 1991.

• Joel Kanter. Understanding Thin-Client/Server Computing. Microsoft Press, Redmond, WA, USA, 1998.

• Henry F. Korth and Abraham Silberschatz. Database System Concepts. McGraw-Hill, second edition, 1991.

• Scott M. Lewandowski. Frameworks for component-based client/server computing. ACM Computing Surveys, 30(1):3–27, March 1998.

• Alok Sinha. Client-server computing. Communications of the ACM, 35(7):77–98, July 1992.

• Diomidis Spinellis. The computer's new clothes (http://softlab.icsd.aegean.gr/~dspin/pubs/jrnl/1998-IEEESoft-CliServ/html/CliServ.html). IEEE Software, 15(6):14–17, November/December 1998.

• D. C. Tsichritzis and O. M. Nierstrasz. Directions in object-oriented research. In Won Kim and Frederick H. Lochovsky, editors, Object-Oriented Concepts, Databases, and Applications, chapter 20, pages 523–536. Addison-Wesley, 1989. ACM Press Frontier Series.

Ασκήσεις